بیواک چیست ؟ کوهپیمایی و کوهنوردی فعالیتهایی پرچالش هستند که به آمادگی جسمانی، تجهیزات مناسب و مهارتهای مختلف نیاز دارند. یکی از خطرات و چالشهای این فعالیتها، بهویژه در مناطق کوهستانی و سختگذر، خطر گیر افتادن در شرایط اضطراری است که ممکن است فرد مجبور شود شب را در طبیعت و بدون تجهیزات مناسب بگذراند. در چنین شرایطی، بیواک (شبمانی اضطراری در کوهستان) به معنای گذراندن شب در فضای باز، بدون امکانات کامل کمپینگ، برای بقا و ایمنی است.
این مقاله به بررسی بیواک بهعنوان یکی از مفاهیم مهم در کوهپیمایی و کوهنوردی میپردازد. در این مقاله، به اهمیت، دلایل و شرایط انجام بیواک، تکنیکها و نکات ایمنی مربوط به آن، انواع روشهای بیواک و چگونگی آمادهسازی برای آن در مواقع ضروری پرداخته خواهد شد. برای خرید لوازم کوهنوردی و خرید چادر کوهنوردی به وب سایت مکنزی مراجعه کنید.
۱. تعریف و اهمیت بیواک
بیواک به معنی شبمانی اضطراری است که در شرایطی که کوهنورد یا کوهپیما قادر به ادامه مسیر یا بازگشت به کمپ اصلی نیست، در فضای باز انجام میشود. این عمل بهویژه در مناطق کوهستانی که شرایط جوی و جغرافیایی بهطور ناگهانی تغییر میکنند، اهمیت ویژهای دارد. بیواک ممکن است در شرایطی که افراد به دلیل نقص در تجهیزات، شرایط جوی نامساعد، گمشدن در مسیر، یا هر وضعیت اضطراری دیگر مجبور به ماندن در طبیعت شوند، انجام گیرد.
در این وضعیت، بقا و ایمنی افراد به مجموعهای از تکنیکها، تجهیزات محدود و بهویژه دانش صحیح از شرایط محیطی بستگی دارد. بیواک یکی از مهارتهای ضروری برای کوهنوردان حرفهای است که باید با آن آشنا باشند، زیرا در بسیاری از موارد ممکن است تنها گزینه در دسترس باشد.
۲. دلایل بیواک در کوهستان
۲.۱. شرایط جوی ناگهانی
کوهستانها به دلیل ویژگیهای جغرافیایی خود میتوانند شرایط جوی بسیار متغیری داشته باشند. در بسیاری از موارد، کوهنوردان ممکن است در میان راه با تغییرات شدید آب و هوایی مواجه شوند که برای بازگشت به نقطه شروع یا ادامه مسیر خطرناک است. در چنین مواقعی، توقف و شبمانی اضطراری، امنترین گزینه است.
۲.۲. گمشدن در مسیر
در مسیرهای پیچیده و دشوار، حتی کوهنوردان باتجربه نیز ممکن است در شرایطی دچار سردرگمی شده و مسیر را گم کنند. وقتی که تاریکی شب فرا میرسد و دید محدود میشود، بهترین تصمیم این است که فرد در همان محل توقف کند و شب را در آنجا بگذراند.
۲.۳. آسیبهای جسمانی و نقص تجهیزات
در برخی موارد، افراد ممکن است دچار آسیبهای جسمانی مانند پیچخوردگی، شکستگی یا سایر مشکلات شوند که امکان ادامه مسیر را غیرممکن میسازد. همچنین ممکن است تجهیزات مهمی مانند چراغ قوه، قطبنما یا کیسه خواب آسیب دیده یا گم شود که در چنین شرایطی بیواک بهعنوان گزینه اضطراری مطرح میشود.
۲.۴. ضعف یا خستگی بیش از حد
کوهپیمایان ممکن است پس از طی مسافت زیاد و فعالیت شدید، دچار خستگی مفرط شوند. در این حالت، ادامه حرکت خطرناک است و بیواک کردن بهعنوان یک استراتژی مناسب برای حفظ انرژی و ایمنی فرد مطرح میشود.
۳. شرایط و تکنیکهای بیواک
۳.۱. انتخاب محل مناسب برای بیواک
انتخاب محل مناسب برای شبمانی در شرایط اضطراری بسیار حیاتی است. برخی از نکات مهم برای انتخاب محل بیواک عبارتند از:
- دور از خطرات طبیعی: از انتخاب محلهایی که احتمال سقوط سنگ، بهمن، یا سیلاب وجود دارد خودداری کنید.
- مکان خشک و بادگیر: از شبمانی در نقاط مرطوب یا در معرض باد شدید پرهیز کنید. مکانهای کمارتفاع یا درهها ممکن است در معرض سیلاب قرار گیرند.
- در نزدیکی پناهگاههای طبیعی: در صورت امکان، سعی کنید نزدیک به صخرهها، درختان یا هر پوشش طبیعی که میتواند شما را از باد محافظت کند، شب را بگذرانید.
- دور از مسیرهای عبوری: انتخاب مکانی که از مسیرهای عبور جانوران وحشی دور باشد نیز مهم است تا با تهدیدات احتمالی از جانب حیوانات مواجه نشوید.
۳.۲. استفاده از تجهیزات محدود
در بیواک، معمولاً تجهیزات محدود و حداقل موجود است. با این حال، داشتن برخی ابزارها میتواند از بقا و راحتی شما در شب کمک کند:
- کیسه خواب سبک: اگرچه ممکن است کیسه خواب به همراه شما نباشد، اما داشتن یک کیسه خواب سبک و قابل حمل میتواند در این شرایط از سرمای شب جلوگیری کند.
- پناهگاه موقت: در صورت نداشتن چادر، باید بتوانید با استفاده از مواد طبیعی مثل شاخههای درختان، برگها یا پارچههای اضطراری یک پناهگاه موقت بسازید.
- چراغ قوه: چراغ قوهها به ویژه چراغ قوههای دستی یا سر که میتوانند مسیر را روشن کنند، ابزار حیاتی در شبمانی هستند.
۳.۳. حفظ گرما و مقابله با سرمای شب
یکی از چالشهای اصلی در بیواک در کوهستان، مقابله با سرمای شدید شب است. در این مواقع، باید توجه ویژهای به حفظ گرما و جلوگیری از هیپوترمی (کاهش دمای بدن) داشته باشید. برخی تکنیکها برای مقابله با سرما عبارتند از:
- لایهبندی لباسها: استفاده از لایههای مختلف لباس میتواند به حفظ گرما کمک کند. لایههای اصلی شامل لباسهای ضدآب و عایقکننده مانند فوم یا پشم گوسفند هستند.
- استفاده از پوششهای محافظ: حتی در صورت نداشتن کیسه خواب، میتوان با استفاده از پوششهای ضدآب مانند کاورهای نایلونی یا پارچههای مقاوم در برابر باد و باران، بدن را از سرمای شدید محافظت کرد.
- حرکت مداوم: انجام حرکات بدن مانند راه رفتن در محل یا انجام تمرینات سبک میتواند به تولید گرما و حفظ دمای بدن کمک کند.
۳.۴. آب و تغذیه در بیواک
در شرایط بیواک، دسترسی به آب و غذا ممکن است محدود باشد. بنابراین، همیشه باید مقدار کافی آب و مواد غذایی سبک و کمحجم همراه داشته باشید. در شرایط اضطراری، حتی میتوان از برف یا یخ برای تولید آب استفاده کرد، اما این کار نیازمند حرارت است که از چوبسوزی یا هر منبع حرارتی دیگر بهدست میآید.
۴. ایمنی و نکات مهم در بیواک
۴.۱. تماس با تیم پشتیبانی یا امداد
در شرایط بیواک، اگر امکان تماس با تیم امدادی یا دوستان و همکاران وجود داشته باشد، باید فوراً اطلاعرسانی کرد. این کار میتواند در صورت بروز مشکلات جدی، مانند آسیبدیدگی، کمکرسانی سریعتری را فراهم کند.
۴.۲. استفاده از صدا برای جلب توجه
اگر در شرایطی قرار دارید که به کمک نیاز دارید، استفاده از صدای بلند مانند فریاد یا زنگ تلفن همراه میتواند به جلب توجه دیگران کمک کند.
۴.۳. مراقبت از وضعیت جسمانی
در شرایط بیواک، باید به وضعیت جسمانی خود توجه ویژهای داشته باشید. برخی از نشانههای هیپوترمی یا کمبود آب باید فوراً شناسایی و رفع شوند. احساس سردی شدید، لرزیدن بیوقفه، خوابآلودگی یا گم شدن تمرکز میتوانند علائم خطر باشند که باید سریعا به آنها رسیدگی کرد.
۵. تمرین و آمادگی برای بیواک
یکی از راههای پیشگیری از مشکلات در هنگام بیواک، تمرین و آمادهسازی است. کوهنوردان باید در تمرینات خود، شرایط مشابه بیواک را شبیهسازی کنند تا از آمادگی کافی برای مواجهه با چنین شرایطی برخوردار شوند. انجام تمرینات در شب و در شرایط دشوار، همراه با تجهیزات سبک، میتواند به افراد کمک کند تا در شرایط واقعی با اعتماد به نفس بیشتری عمل کنند.
نتیجهگیری
بیواک یا شبمانی اضطراری در کوهستان یکی از مهارتهای ضروری برای کوهنوردان است که در شرایطی که کوهنورد قادر به ادامه حرکت نیست، باید بهدرستی اجرا شود. این مهارت به حفظ بقا و ایمنی افراد در شرایط بحرانی کمک میکند و با توجه به اینکه کوهستانها بهطور مداوم در حال تغییر هستند، آمادگی برای شرایط اضطراری همچنان یکی از بخشهای کلیدی آموزش کوهنوردان است.